Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2012

1821-1844 Οικονομική κρίση στον Πόντο και στην Ελλάδα.

 
Του Μωυσιάδη Παναγιώτη
 
Το οθωμανικό φορολογικό σύστημα, από την πρώτη στιγμή λειτούργησε καταπιεστικά, σε βάρος των μη  Οθωμανών «απίστων».
Τα διάφορα χαράτσια που επέβαλε  η τουρκική διοίκηση χαρακτηρίστηκαν στην ιστορία ως φορολογικός τραγέλαφος.
Παρ’ όλα αυτά η χριστιανική κοινότητα των Ελλήνων κατόρθωσε να επιβιώσει και να αντιμετωπίσει την φορομπηχτική λαίλαπα των κατακτητών με επιτυχή τρόπο.
Μετά την ελληνική επανάσταση και την δημιουργία του ελληνικού κράτους οι Τούρκοι προέβησαν σε μεγάλους και εξοντωτικούς διωγμούς κατά των Ελλήνων του Πόντου.
Το οθωμανικό κράτος προέβη σε ένα καθολικό μποϊκοτάζ σε βάρος της οικονομικής δραστηριότητας των Ελλήνων .
Ο πληθυσμός της Τραπεζούντας και των άλλων παραλιακών πόλεων άρχισε να πένεται και να λιμοκτονεί.
Πολλά μαγαζιά έκλεισαν και οι Έλληνες διώχτηκαν από τις δουλειές τους.
Μεγάλη απόγνωση και απαισιοδοξία έπεσε και ο κόσμος βρέθηκε σε αδιέξοδο. Εκείνη την κρίσιμη στιγμή το πολιτικό δαιμόνιο του Έλληνα έβαλε σε εφαρμογή ένα φορολογικό σύστημα που διέσωσε τους φτωχούς,  τα «λαϊκά στρώματα» από το οικονομικό αδιέξοδο.
Το φορολογικό αυτό σύστημα ονομάστηκε «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΣΑ».
Η πολιτική κάσα στηρίζονταν σε δύο λογικές:
 α) στην κατάργηση των κρατικού μηχανισμού είσπραξης(σημερινή εφορία) οι εφοριακοί ήταν  οι κλητήρες, ήταν σκληροί και ανάλγητοι φορομπήχτες ρωμιοί.  Τα «λαμόγια» της εποχής.
 β)  Στην ποσοστιαία φορολόγηση του εισοδήματος, που δεν στηρίζονταν στον αριθμό των μελών της οικογένειας ,αλλά καθαρά στο συνολικό εισόδημα του καθενός.
Οι υπόδουλοι Ρωμιοί μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν την μεγάλη οικονομική κρίση επιστρατεύοντας δύο λογικές, την αρχή της φορολογικής αναλογικότητας, και την συνείδηση (φιλότιμο) της αστικής τάξης της εποχής.
Μια αστική τάξη που καλούνταν να αποδείξει τον πατριωτισμό της σε περίοδο εθνικής κρίσης που ακολούθησε την μετεπαναστατική περίοδο του 1821.
Εγγυητής του φορολογικού αυτού συστήματος ήταν η εκκλησιαστική διοίκηση με πρωτοπόρο τον μητροπολίτη Τραπεζούντας που ανέλαβε την δέσμευση να αφορίζει όποιον απέκρυβε μέρος του εισοδήματος
και δεν κατέθετε  τον φόρο που τον αναλογούσε στην πολιτική κάσα της κοινότητας.
Η καταβολή του φόρου γίνονταν χωρίς αστυνόμευση και παρακολούθηση, αλλά μόνο με την πατριωτική και θρησκευτική συνείδηση των Ελλήνων.

Τον ρόλο του «Σ.Δ.Ο.Ε.» ανέλαβαν οι  ιεράρχες του πόντου που έβαλαν τους έχοντες και κατέχοντας μπροστά στις ιστορικές τους ευθύνες. Η έλλειψη αλληλεγγύης  σε περίοδο οικονομικού πολέμου ήταν έγκλημα κατά της κοινωνικής ηθικής.
Ο  φοροκλέπτης αυτόματα αφορίζονταν και αποβάλλονταν από το σώμα της εκκλησίας (κοινωνίας), η αντίληψη αυτή βρίσκονταν καταγραμμένη στο εθιμικό δίκαιο του ποντιακού ελληνισμού και εκφράζονταν στα μνημεία του λόγου.
Η φράση:«Αϊλί ποι’ τρώει τη χώρας τον βίον».
Η πολιτική κάσα άρχισε το 1826 και  διατηρήθηκε μέχρι το 1844. Εκτός από την Τραπεζούντα εφαρμόστηκε και στις πόλεις Πλάτανα, Τρίπολη, Κερασούντα, Σαμψούντα.
Η ιστορική αναγωγή στην πολιτική κάσα επιβεβαιώνει τους ισχυρούς εθνικούς και κοινωνικούς δεσμούς που είχαν αναπτυχθεί στην περίοδο της τουρκοκρατίας.
Αποδεικνύει ακόμα το  μεγάλο  αίσθημα αλληλεγγύης που  υπήρχε προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη βία του κατακτητή εκείνη την περίοδο.
Αν αντιπαραθέσουμε την σημερινή περίοδο με την τότε θα διαπιστώσουμε ότι μας χωρίζει ένα χάσμα αντιλήψεων και συμπεριφορών.
Οι θεσμοί του «ελεύθερου κράτους» σήμερα αποτάσσονται από την συλλογική προσπάθεια αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης.
Ο εισπρακτικός μηχανισμός (εφορία) δηλώνει αδυναμία μεταθέτοντας της ευθύνες στους κατασταλτικούς μηχανισμούς και αυτοί με τη σειρά τους μεταθέτουν στους δικαστικούς, οι δικαστικοί στους πολιτικούς και έτσι ολοκληρώνεται το γαϊτανάκι ενός συστήματος που γεννήθηκε και λειτούργησε ως υπηρέτης του κεφαλαίου.
(Ας με συγχωρήσει το Κ.Κ.Ε. για την φραστική κλοπή)
Η μεταπολιτευτική πολιτική αντέγραψε το καταγγελτικό γνωμικό
Αδελφοσύνια εσκώθεν κι η συντεκνία εκάτσεν. Με κουμπαριές που τελευταία μάλιστα απείλησαν θεσμούς και δομές του κράτους.
Ο ελληνικός λαός ανέτοιμος και ανυποψίαστος βρέθηκε ξαφνικά, από την κομματική νιρβάνα, στον κυκεώνα μιας πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης. 
Μιας κρίσης στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η επισίτιση του λαού. Δηλαδή μιας κρίσης με τριτοκοσμικά χαρακτηριστικά.
Μπροστά σε αυτό το πρόβλημα θα πρέπει να αναγείρουμε τις παραδοσιακές ηθικές δυνάμεις, και να επαναφέρουμε κοινωνικές συμπεριφορές σαν αυτήν της πολιτικής κάσας στον Πόντο.
Διαφορετικά θα συμπεριφερθούμε σύμφωνα με το λαϊκό ανάθεμα:
Αδά ‘ς σ’ ημέρας ντ’ έρθαμε το έλα φα εσκώθεν.
Το πολυπόθητο πόθεν έσχες που αποτελεί την βασική οικονομική μέθοδο για όλες της οικονομίες, στην Ελλάδα αποφεύγεται όπως ο  «διάβολος το λιβάνι». Οι διάφοροι  προπαγανδιστές και διαχειριστές του, είναι ανέτοιμοι να υπερασπίσουν το αυτονόητο γιατί είναι συμμέτοχοι στην αδικία. Εδώ ισχύει: το άλλ’ εφτάνε κι άλλ’ ευρίκνε. Αποτέλεσμα αυτής της οικονομικής δομής υπήρξε η προκλητική ατιμωρησία που κατοχυρώθηκε με  νομοθετικό πλαίσιο
ο σκύλον τον σκύλον ‘κι τρώει.
Στις ελάχιστες θεατρικές προσπάθειες της δικαιοσύνης για την τιμωρία λιγοστών κατηγορουμένων αντί ποινών και τιμωριών αναφάνηκε το εύστοχο, άμ’ κλέφτες άμ απαγκέτερος. Το παράδειγμα Τσοχαντζόπουλου έφερε σε δυσχερή θέση το δικονομικό σύστημα, γιατί ο πρώην υπουργός εξήγγειλε ανταγωγές. Κατά το
 - Επίασα είναν κλέφτεν – έπαρ’ τον κι έλα,-‘κι έρται, -άφ’ς ατον κι έλα, - ‘κι αφήν με. 
 Ο κρατικός γιγαντισμός στοιχείο γραφειοκρατικής και όχι παραγωγικής ανάπτυξης είχε ως αποτέλεσμα τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό με ανεξέλεγκτες συνέπιες. Παραδοσιακές ηθικές και αξίες ισοπεδωθήκαν στη λογική του ημεταιρισμού.
Τ’ εμέτερον τον άνθρωπον σην χώραν ‘κι φάιζομε
Το υπερτροφικό κράτος της Αθήνας έπρεπε να συντηρηθεί με δανεισμό και χρέος, διαφορετικά θα κατέρρεαν οι δομές ενός αστικού συστήματος που στηρίχθηκε στην αστυφιλία την δανειοκρατεία, και τον μεταπρατισμό
Οι παραδοσιακές κοινωνικές δομές της οικογένειας, της γειτονιάς, του χωριού, αντικαταστάθηκαν από τον ατομισμό, την υπαλληλία τον καταναλωτισμό. Απλά επαληθεύτηκε ο σαρκασμός :ο οκνέας κι ο φαγάς  για ποππάς για μυλωνάς.
Η πολυνομία και η διερμηνεία των νόμων, όπως ακόμη και το διάχυτο των ευθυνών και των αρμοδιοτήτων επέτρεψαν την μετατροπή της χώρας σε ένα απέραντο φιλοδωρημάτιο ( Μπαχτσισοποιείο)
που ξεπέρασε ακόμα και την πάτρωνα Τουρκία.
Η ποντιακή σοφία δεν μπόρεσε δυστυχώς να επινοήσει αντίστοιχο λόγο, θα μπορούσαμε όμως να επικαλεστούμε το ο είνας τον άλλον τερεί και τρώει.  ή το  Ο λύκον ‘ς σην αναπουμπούλαν χαίρεται.
Μετά  όμως από κάθε άνομη κατάσταση ακολουθεί η κρίση, 
οι κοινωνίες που χάνουν το μέτρο γίνονται άναρχες κι ασυνάρμωτες.
Συνέπεια όλων των παραπάνω είναι η μεγάλη τραγικότητα  στην οποία βρίσκεται η ελληνική νεολαία.
 Η κατάρρευση μας πισωγύρισε στην δεκαετία του 1960, 200 περίπου χιλιάδες νέοι ετοιμάζονται να μεταναστεύσουν. Και εμείς οι γονείς καταμετράμε τις ευθύνες και τα λάθη μας. Το πολιτικό σύστημα για μια ακόμη φορά διαχέει τις ευθύνες στο λαό μαζί τα φάγαμε,  
        η ποντιακή αυτοκριτική όμως έλεγε:
 Εφτάνε παλαλά οι γονέοι…
                     και τα παιδία ευρίκ’νε….!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου